CERN gebruikt digitaal logboek wereldwijd Met CERN
Stel je eens voor: je werkt aan software die vervolgens over de hele wereld gebruikt zal worden. Op ieder moment zal er ergens op de wereld iemand met jouw faciliteiten aan de slag zijn. Hoe gaaf is dat?! Studenten van de opleiding HBO-ICT aan de Hogeschool van Amsterdam (HvA) kunnen erover meepraten. Zij ontwikkelen een boekhoudsysteem voor CERN.
Het Europese instituut CERN doet in de Zwitserse stad Genève atoomonderzoek. Duizenden wetenschappers, afkomstig uit allerlei landen, doen fundamenteel onderzoek naar elementaire deeltjes. Experimenten – uitgevoerd in verschillende deeltjesversnellers – moeten ons laten zien waar het universum van gemaakt is. Hoe is de materie opgebouwd? Uit welke deeltjes bestaat de materie? En welke krachten houden de deeltjes bij elkaar? CERN geldt als een van werelds grootste en meest gerenommeerde onderzoekscentra voor wetenschappelijk onderzoek. Een hele eer dus dat de HvA met het instituut mag samenwerken.
Digitaal logboek voor immense dataverwerking
Het boekhoudsysteem waar de studenten van HBO-ICT aan werken, maakt deel uit van een grote upgrade van ALICE (A Large Ion Collider Experiment). Dit experiment gaat over de fysica van sterk, op elkaar reagerende materie bij extreme energiedichtheden. “De hoeveelheid data zal in deze nieuwe fase van het experiment extreem groot zijn. We hebben daarom een groter computersysteem nodig om alle data aan te kunnen”, vertelt Vasco Chibante Barroso, plaatsvervangend projectleider O2/FLP bij CERN. De Portugees kwam in 2005 stage lopen bij CERN en is gebleven. In zijn rol als projectleider staat hij tegenwoordig aan het roer van het project dat over de bouw van dat nieuwe computersysteem gaat. “Om een idee van de hoeveelheid data te geven: ALICE zal 3,4 terabytes per seconde genereren. We hebben twee computercentra en duizend servers nodig om die informatie te kunnen verwerken.”
Een boekhoudsysteem om de daarbij horende metadata op te kunnen slaan, is onmisbaar. “We hebben een digitaal logboek nodig, waarin werknemers aan kunnen geven welke activiteiten ze tijdens hun shifts hebben verricht. Daarnaast moeten ze statistieken in kunnen voeren. Tegen welke problemen zijn ze bijvoorbeeld opgelopen? Die data helpen ons om resultaten te kunnen analyseren.”
Studenten krijgen vrijheid en zeggenschap
Nieuwe lichtingen studenten werken semester na semester aan dit digitale logboek, oftewel een interactieve webapplicatie. Ze krijgen daarbij toegang tot de database van ALICE, waar ze onder meer na moeten denken over de wijze waarop data worden opgeslagen. Wetenschappers van CERN moeten deze gegevens kunnen lezen en bewerken. Chibante Barroso: “Achter de schermen – aan de achterkant van de webapplicatie – houden de studenten zich bezig met veel ingewikkelde, technische zaken. We hebben hun knowhow ingeschakeld, omdat we enerzijds een nieuwe generatie wetenschappers/technici willen opleiden en anderzijds omdat de studenten vernieuwende ideeën hebben! Maar het zijn niet alleen de studenten die meedoen, ook docenten en staf van HBO-ICT denken mee, dat maakt de samenwerking met de HvA zo leuk.”
CERN geeft in dit project aan wat het inhoudelijk nodig heeft, HBO-ICT krijgt alle vrijheid om zelf technische keuzes te maken en oplossingen te bedenken voor problemen. Dat geeft de studenten een hoop zeggenschap. Zij mogen de lay-out bepalen van de webapplicatie, evenals de look & feel, informatieselectie en de wijze waarop de gegevens worden gepresenteerd. “Begin mei bracht Patrick Hendriks van HBO-ICT een bezoek aan Genève om de webapplicatie in het computersysteem van CERN in te bouwen”, vertelt Chibante Barroso. “Een groep eerste gebruikers krijgt toegang tot de applicatie, gaat deze gebruiken en geeft feedback. Aan de hand van deze terugkoppeling wordt de website aangepast. Dit proces zal continu herhaald worden. We hopen dat de webapplicatie in 2029 volledig aan de wensen voldoet.” Met die deadline zal er tevens een einde komen aan de samenwerking met de HvA. Maar zover is het gelukkig nog lang niet.
‘Kennisniveau studenten is uitstekend’
Chibante Barroso: “De samenwerking met de Hogeschool van Amsterdam is een succes. De studenten en docenten zijn behulpzaam en betrokken. Vooral het kennisniveau van de studenten is uitstekend. Ze hebben innovatieve ideeën en zijn zeer op de hoogte van nieuwe technologieën. Soms introduceren ze nieuwe technologieën waarvan we zelf niet eens weet hebben”, gniffelt hij. “Bovendien zijn ze zeer gemotiveerd. Er waren studenten van vorig semester die dit semester weer meedoen. Ze weigerden het project te verlaten”, zegt hij lachend.
Het contact tussen de studenten van HBO-ICT en Vasco Chibante Barroso en zijn collega’s verloopt voornamelijk via regelmatige videomeetings. Via Skype kunnen studenten vragen stellen. Ook zijn er bezoekjes aan Zwitserland. Afgelopen december 2018 vertrokken acht studenten naar Genève. Chibante Barroso komt op zijn beurt een keer naar Amsterdam.
De samenwerking met CERN en de daarbij horende opdracht voor HBO-ICT maken deel uit van het grotere project Software for Science. Alle hogerejaars studenten van alle leerroutes die HBO-ICT aanbiedt, kunnen aan dit project deelnemen.
